Các loại tài sản nào thường được thế chấp cho khoản vay lớn?

Giới thiệu về vay thế chấp

Vay thế chấp là hình thức vay vốn trong đó người vay dùng tài sản có giá trị, như nhà đất, ô tô hoặc sổ tiết kiệm, để đảm bảo cho khoản vay. Hình thức này phù hợp với các khoản vay lớn, thời hạn dài và thường có lãi suất thấp hơn so với vay tín chấp nhờ có tài sản bảo đảm.

Trong suốt thời gian vay, tài sản thế chấp sẽ được ngân hàng giữ quyền xử lý nếu người vay không hoàn thành nghĩa vụ trả nợ. Khi tất toán đầy đủ cả gốc và lãi, tài sản sẽ được giải chấp.

Người vay có thể lựa chọn nhiều mục đích vay như vay mua nhà, vay kinh doanh hay vay tiêu dùng. Hạn mức vay phụ thuộc vào giá trị tài sản thế chấp, khả năng tài chính, lịch sử tín dụng và thu nhập của người vay.

Với điều kiện rõ ràng và lãi suất ưu đãi, vay thế chấp là giải pháp phù hợp cho người cần vốn lớn và có kế hoạch trả nợ rõ ràng.

>>> Bạn cần vay tiền gấp? Đăng ký vay ngay tại đây: 

Các loại tài sản thường được thế chấp cho khoản vay lớn

1. Bất động sản

Bất động sản luôn là lựa chọn hàng đầu khi thế chấp vay vốn nhờ tính ổn định, giá trị cao, và dễ dàng định giá. Các loại bất động sản được sử dụng phổ biến nhất gồm:

• Nhà ở: Chung cư, nhà phố, biệt thự có giấy chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp (sổ đỏ, sổ hồng).
• Đất đai: Đất thổ cư, đất nông nghiệp, đất sản xuất kinh doanh. Loại này đặc biệt phù hợp với doanh nghiệp vay vốn mở rộng sản xuất hoặc đầu tư dự án.
• Bất động sản thương mại: Mặt bằng kinh doanh, cao ốc văn phòng, nhà xưởng, khách sạn, kho bãi. Các tài sản này thường được doanh nghiệp sử dụng khi vay các khoản lớn từ vài tỷ đến hàng trăm tỷ đồng.

Bất động sản có lợi thế là tài sản đảm bảo vững chắc, giúp ngân hàng giảm rủi ro, tăng khả năng duyệt hạn mức vay cao hơn.

2. Phương tiện giao thông

Phương tiện giao thông là lựa chọn linh hoạt, đặc biệt khi người vay không có hoặc không muốn dùng bất động sản để thế chấp. Các loại phương tiện phổ biến nhất gồm:

• Ô tô: Xe cá nhân hoặc doanh nghiệp, đứng tên người vay, còn giá trị sử dụng (thường dưới 10 năm).
• Tàu thuyền, máy bay: Chủ yếu dành cho doanh nghiệp trong lĩnh vực vận tải, logistics, hàng hải và hàng không. Việc định giá các tài sản này phức tạp hơn, cần thêm các bước thẩm định chuyên sâu và tuân thủ quy định ngành.

Phương tiện giao thông giúp người vay tận dụng tài sản có sẵn để tiếp cận nhanh nguồn vốn cần thiết, nhưng thường có hạn mức thấp hơn bất động sản do giá trị khấu hao nhanh hơn.

3. Giấy tờ có giá trị cao

Các loại giấy tờ có giá trị cao dễ cầm cố, ít khấu hao và được ngân hàng ưu tiên xử lý nhanh:

• Sổ tiết kiệm: Thường vay được tới 90-95% giá trị, không cần thẩm định phức tạp. Yêu cầu sổ tiết kiệm phải mở tại ngân hàng cho vay hoặc ngân hàng liên kết.
• Trái phiếu, cổ phiếu: Trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp uy tín, cổ phiếu niêm yết trên sàn HOSE, HNX. Giá trị thế chấp dựa vào giá thị trường tại thời điểm cầm cố, ngân hàng thường trừ hao để hạn chế rủi ro.
• Chứng chỉ quỹ và hợp đồng bảo hiểm nhân thọ: Một số ngân hàng chấp nhận thế chấp chứng chỉ quỹ mở và hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thời gian tích lũy từ 3 năm trở lên.

Giấy tờ giá trị cao phù hợp với các khoản vay cá nhân, ngắn hạn, cần vốn nhanh.

4. Tài sản là hàng hóa hoặc tài sản luân chuyển

Doanh nghiệp sản xuất, thương mại thường dùng tài sản lưu động làm tài sản đảm bảo để tiếp cận nhanh nguồn vốn lưu động. Các loại tài sản này gồm:

• Hàng tồn kho
• Nguyên vật liệu sản xuất
• Thành phẩm
• Thiết bị sản xuất đang vận hành

Do biến động giá và hao hụt tự nhiên, ngân hàng áp dụng tỷ lệ cho vay thấp hơn (40-60%). Doanh nghiệp cần cung cấp đầy đủ giấy tờ sở hữu, hợp đồng mua bán liên quan, bảng kiểm kê chi tiết và thẩm định giá từ bên thứ ba khi cần thiết.

5. Vàng, bạc, kim cương và đá quý

Nhóm tài sản này có giá trị cao, thanh khoản tốt, phù hợp với khoản vay ngắn hạn hoặc cần vốn gấp:

Vàng, bạc, kim cương: Yêu cầu có chứng nhận kiểm định từ tổ chức uy tín, xác định rõ nguồn gốc hợp pháp và giá trị thị trường. Thẩm định thường được thực hiện bởi bên thứ ba độc lập để đảm bảo minh bạch.

6. Tài sản trí tuệ và tài sản đặc biệt

Ngày càng nhiều doanh nghiệp công nghệ và startup dùng tài sản trí tuệ làm thế chấp vay vốn, dù chưa phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Các tài sản trí tuệ thường được xem xét gồm:

• Bằng sáng chế
• Bản quyền phần mềm
• Thương hiệu hoặc nhãn hiệu đã đăng ký

Khó khăn lớn nhất khi thế chấp tài sản trí tuệ là định giá chính xác. Vì tài sản này không có giá trị thị trường cố định, ngân hàng hoặc quỹ đầu tư thường yêu cầu thẩm định độc lập bởi các đơn vị chuyên môn cao, đáng tin cậy.

Xu hướng sử dụng tài sản trí tuệ làm tài sản đảm bảo đang dần phát triển, phản ánh sự thay đổi trong thị trường tài chính thời đại số.

Xem thêm: Các hình thức cho vay thế chấp hiện nay

Lưu ý quan trọng khi thế chấp tài sản cho khoản vay lớn

Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi thế chấp tài sản để vay vốn lớn, giúp bạn hạn chế rủi ro và đảm bảo giao dịch hiệu quả.

1. Đảm bảo tính pháp lý minh bạch của tài sản thế chấp

Tài sản dùng để thế chấp phải đảm bảo đầy đủ giấy tờ hợp pháp và minh bạch, bao gồm:

• Tài sản đứng tên chính chủ hoặc có giấy ủy quyền hợp pháp, công chứng đầy đủ.
• Không có tranh chấp, kê biên thi hành án, đang thế chấp tại ngân hàng khác, hoặc nằm trong diện quy hoạch giải tỏa.
• Nếu tài sản đang cho thuê hoặc góp vốn, bạn cần cung cấp thêm hợp đồng để chứng minh quyền sử dụng rõ ràng.

Ngân hàng sẽ từ chối ngay các tài sản có vấn đề pháp lý mơ hồ hoặc không minh bạch.

2. Hiểu rõ giá trị thực tế và tính thanh khoản của tài sản

Ngân hàng thường chỉ chấp nhận cho vay khoảng 60% - 80% giá trị tài sản sau khi thẩm định thực tế. Vì vậy, bạn nên:

• Thẩm định sơ bộ giá trị thị trường của tài sản trước khi đăng ký vay.
• Chọn tài sản có tính thanh khoản tốt (dễ bán lại nhanh khi cần thiết), như bất động sản, sổ tiết kiệm, vàng...
• Nếu dùng hàng hóa tồn kho, thiết bị đặc thù, tỷ lệ vay sẽ thấp hơn do khó định giá và khó bán lại.

Việc hiểu rõ giá trị và khả năng thanh khoản giúp bạn chuẩn bị tốt hơn, tránh hụt vốn so với kỳ vọng ban đầu.

3. Đọc kỹ và hiểu rõ nội dung hợp đồng vay vốn

Hợp đồng vay vốn là tài liệu quan trọng nhất xác lập nghĩa vụ pháp lý giữa bạn và ngân hàng. Hãy đặc biệt lưu ý những điểm sau:

• Mức lãi suất và cách tính (cố định, thả nổi, hay kết hợp).
• Thời hạn vay và lịch trả nợ (cụ thể từng kỳ hạn).
• Các khoản phí liên quan (phí giải ngân, phí trả nợ trước hạn, phí chậm thanh toán).
• Điều kiện xử lý tài sản trong trường hợp bạn không trả được nợ.

Nếu có bất kỳ điều khoản nào chưa rõ ràng, hãy yêu cầu nhân viên ngân hàng giải thích cụ thể. Với các khoản vay lớn và phức tạp, nên có sự tư vấn từ luật sư hoặc chuyên gia tài chính độc lập.

4. Lập kế hoạch tài chính và phương án trả nợ rõ ràng

Vay khoản tiền lớn nghĩa là bạn sẽ chịu áp lực tài chính lớn. Để tránh rủi ro mất khả năng trả nợ, bạn cần:

• Xây dựng kế hoạch tài chính chi tiết: nguồn thu ổn định, dòng tiền dự phòng.
• Đánh giá khả năng trả nợ trong các tình huống phát sinh (biến động lãi suất, giảm thu nhập, biến động thị trường).
• Không vay vượt quá khả năng chi trả với tâm lý “xoay xở sau”.

Nếu không trả được nợ, tài sản thế chấp sẽ bị phát mãi, đồng thời gây tổn hại tới điểm tín dụng và cơ hội vay vốn trong tương lai.

Tất cả những lưu ý khi vay thế chấp tài sản: 

Lưu ý khi vay thế chấp tài sản

Kết luận

Trên đây là những lưu ý quan trọng về các loại tài sản phổ biến dùng để thế chấp vay vốn lớn như bất động sản, phương tiện giao thông, giấy tờ có giá trị cao, hàng hóa luân chuyển và tài sản trí tuệ. Trước khi vay, bạn cần kiểm tra kỹ tính pháp lý, định giá chính xác tài sản, và lựa chọn tổ chức tín dụng uy tín để giảm thiểu rủi ro. Quan trọng nhất, hãy vay vốn trong khả năng chi trả để tránh mất tài sản và đảm bảo an toàn tài chính lâu dài.