Lãi suất vay: Các quy định về lãi suất vay

Nếu bạn đang thắc mắc lãi suất vay là gì? Liên quan đến lãi suất vay có những quy định nào? Vậy thì, bạn đừng bỏ qua thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Có rất nhiều người đang trả các khoản lãi suất đều đặn hàng tháng khi vay vốn. Thế nhưng, không phải ai cũng hiểu rõ về lãi suất vay và những quy định xung quanh. Thấu hiểu điều đó, trong bài viết dưới đây Tima sẽ giúp bạn làm rõ khái niệm về lãi suất vay cùng các quy định có liên quan. Mười bạn theo dõi nhé!

>>> Bạn cần vay tiền gấp? Đăng ký vay ngay tại đây:

1. Lãi suất vay là gì?

Lãi suất vay là lãi suất được tính dựa trên số vốn mà bên vay cần phải trả kèm theo số tiền gốc vay. Đây là giá cả của tiền vay được thể hiện dưới hình thức tỷ lệ phần trăm của số tiền vay theo một khoảng thời gian xác định.

Trong lĩnh vực kinh doanh ngân hàng, lãi suất vay sẽ do tổ chức tín dụng cùng khách hàng vay vốn thỏa thuận với nhau. Đồng thời, mức lãi suất này cần phải phù hợp với các quy định của Ngân hàng nhà nước Việt Nam về lãi suất cho vay ngay tại thời điểm ký kết hợp đồng tín dụng giữa hai bên. Lãi suất vay là một trong những nội dung bắt buộc các bên cần phải thỏa thuận và thể hiện rõ ràng trong hợp đồng tín dụng được ký kết.

2. Một số điều cần lưu ý khi nói đến lãi suất vay 

Lãi suất chính là giá mà khách hàng cần trả để có thể sử dụng vốn của ngân hàng. Do đó, lãi suất cũng tuân theo các quy luật về cung cầu và rủi ro thị trường. Một số điều cơ bản về lãi suất khách hàng cần chú ý như sau:

• Mục lãi suất cho vay thuộc mức thấp trên thị trường hiện nay chính là cho vay với nhà ở xã hội. Chính phủ có nguồn vốn để hỗ trợ cho người có thu nhập thấp thông qua cho vay mua nhà ở xã hội. Lãi suất của hình thức vay này khoảng 5 – 6% tùy giai đoạn. Tuy nhiên để được hưởng mức lãi suất ưu đãi này, khách hàng cần có đầy đủ căn cứ để chứng minh thuộc đối tượng thu nhập thấp.

• Nếu ngân hàng đánh giá khoản vay có rủi ro cao, thì mức lãi suất cao sẽ được áp dụng để bù đắp lại khả năng mất vốn.

• Khi ngân hàng càng thắt chặt các điều kiện vay thì lãi suất càng thấp do đã loại bỏ bớt các rủi ro từ phía khách hàng. Ngược lại, nếu như điều kiện cho vay dễ dàng thì mức lãi suất áp dụng sẽ càng cao hơn để bù đắp các tổn thất có thể xảy ra.

• Đối với những khoản vay trả góp, khách hàng có thể chọn trả lãi dựa trên số dư giảm dần hoặc trả đều với một khoản cố định trong suốt thời gian vay. Các cách thức trả lãi này sẽ được phía ngân hàng tính toán kết hợp với dự đoán cề thay đổi về lãi suất trong tương lai.

• Khoản vay dài hạn sẽ chứa nhiều rủi ro hơn so với vay ngắn hạn. Ví dụ, rủi ro về biến động lãi suất, rủi ro khách hàng không trả được, … Do đó, vay dài hạn lãi suất sẽ cao hơn vay ngắn hạn.

3. Các hình thức tính lãi suất vay phổ biến nhất hiện nay

Tùy theo các tiêu chí phân loại khác nhau, chúng ta sẽ có tương ứng nhiều hình thức lãi suất vay khác nhau. Trong nội dung bài viết này, chúng ta sẽ dựa vào cách tính linh hoạt của lãi suất để tìm hiểu về 2 hình thức lãi suất vay chủ yếu hiện nay. Đó là hình thức tính lãi suất cố định và lãi suất thả nổi.

• Lãi suất vay cố định

Lãi suất vay cố định là mức lãi suất được ấn định rõ ở một mức cụ thể trong hợp đồng vay vốn. Khi vay theo hình thức tính lãi suất cố định này, khoản vay của khách hàng sẽ không chịu bất cứ một tác động nào của những biến động về lãi suất trên thị trường trong tương lai.

Bởi vậy, cách tính lãi suất cố định thường được các ngân hàng áp dụng cho các khoản vay ngắn hạn và được giữ nguyên trong suốt kỳ hạn vay. Khách hàng có thể biết rõ số tiền lãi mà mình cần phải trả chính xác là bao nhiêu trước khi ký hợp đồng vay tiền.

• Lãi suất vay thả nổi

Lãi suất vay thả nổi tức là mức lãi suất sẽ được điều chỉnh theo định kỳ. Kỳ hạn được điều chỉnh này có thể là 3 tháng, 6 tháng hoặc là 1 năm tùy vào các quy định của tổ chức tài chính. Căn cứ vào lãi suất tham chiếu hoặc các chỉ số lạm phát mà các ngân hàng và tổ chức tài chính sẽ điều chỉnh phù hợp mức lãi suất cho khoản vay.

Thông thường, lãi suất thả nổi sẽ thấp hơn so với mức lãi suất cố định. Tuy nhiên, cũng tùy thuộc vào sự điều chỉnh của từng ngân hàng. Trong một số trường hợp khách hàng có thể sẽ phải đóng một mức tiền lãi cao hơn hoặc thấp hơn so với mức lãi suất cố định.

4. Vậy nên chọn khoản vay có mức lãi suất cố định hay lãi suất thả nổi?

Đối với các khách hàng mới vay vốn lần đầu, họ sẽ thường rất bối rối khi lựa chọn hình thức tính lãi suất. Việc lựa chọn lãi suất cố định hay là lãi suất thả nổi sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kỳ vọng lãi suất cũng như kế hoạch tài chính của người đi vay.

• Trường hợp lựa chọn mức lãi suất cố định

Thông thường, mức lãi suất cố định sẽ cao hơn so với mức lãi suất thả nổi ở thời điểm ký kết hợp đồng vay và tổng chi phí vay vốn cũng cao hơn vay tính lãi suất thả nổi. Tuy nhiên, hình thức vay vốn với cách tính lãi suất này giúp người vay có thể biết được chắc chắn số tiền gốc lẫn lãi họ cần phải trả cho ngân hàng khi đến kỳ hạn cụ thể là bao nhiêu. 

Trên cơ sở đó, họ sẽ có một kế hoạch trả nợ rõ ràng, chi tiết cũng như kiểm soát được tài chính của bản thân tốt hơn. Các kế hoạch tài chính trong tương lai của họ sẽ không bị ảnh hưởng bởi yếu tố biến động của thị trường.

• Trường hợp lựa chọn mức lãi suất thả nổi

Đối với những người có khả năng nắm bắt được các xu thế lãi suất tương lai. Cũng như biết rõ về các kỳ điều chỉnh việc tính lãi suất, họ thường chọn vay theo hình thức lãi suất thả nổi. Người vay vốn có thể tiến hành việc đáo hạn kịp thời trước khi mức lãi suất được điều chỉnh tăng.

Tức là việc lựa chọn hình thức trả lãi suất như thế nào (bao gồm trả lãi suất cao hơn nhưng ổn định hơn hoặc trả lãi suất thấp hơn trong thời gian ngắn hạn) sẽ phụ thuộc cụ thể vào sự tính toán của mỗi khách hàng. Dựa vào khả năng quản lý rủi ro cũng như khả năng tài chính của từng khách hàng cụ thể. Họ sẽ có sự tính toán và lựa chọn phù hợp nhất cho bản thân khi đi vay tiền.

Không chỉ áp dụng được với các khoản tiền vay vốn, sản phẩm tiền gửi tiết kiệm tại các tổ chức tài chính/ngân hàng cũng đang được áp dụng hai hình thức lãi suất này. Tùy theo khả năng của mỗi người, mà những khách hàng gửi tiết kiệm sẽ lựa chọn được hình thức tính lãi suất khiến cho họ ưng ý nhất.

5. Lãi suất vay như thế nào là cao quá so với quy định?

Lãi suất vay như thế nào được xem là mức lãi suất cao so mức quy định? Về vấn đề này, tại Điều 468 của Bộ luật Dân sự 2015 nêu rõ về lãi suất vay như sau:

''1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác…Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.”

Như vậy, mức lãi suất vay 2 bên thỏa thuận với nhau không được quá 20% /năm (tức 1.667%/tháng) trên khoản tiền vay. Nếu vượt quá mức lãi suất này, phía cho vay sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định ở Nghị định 167/2013/NĐ-CP. Thậm chí, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định tại Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.

Mức lãi suất của tổ chức tài chính đưa ra dưới 1.667%/tháng thì đây là mức lãi suất cho vay hợp lý, không cao quá quy định. Nếu bạn đang có ý định vay tiền dưới bất cứ hình thức nào, hãy nhớ lưu ý điều này để đảm bảo không chịu thiệt nhé!

Tuy nhiên, nếu bạn vay số tiền nhỏ (từ vài triệu đến vài chục triệu), thì mức lãi suất cao hơn so với vay với số tiền lớn. Hoặc vay tín chấp sẽ có lãi suất cao hơn vay theo thế chấp. Lãi suất cao sẽ giúp ngân hàng bù đắp các khoản chi phí cố định vận hành để phục vụ cho khoản vay.

6. Một số điều cần phải lưu ý khi tìm hiểu về lãi suất vay

Lãi suất vay mà các ngân hàng đưa ra chính là giá mà khách hàng phải trả khi sử dụng các khoản vốn mà ngân hàng cung cấp. Mức lãi suất này cũng sẽ tuân theo các quy luật rủi ro trên thị trường. Bởi vậy, khi tìm hiểu về lãi suất vay, bạn nên chú ý đến một số vấn đề cơ bản sau đây:

• Điều kiện vay càng dễ thì lãi suất càng cao

Như đã đề cập ở phần trên, nếu ngân hàng áp dụng mức lãi suất vay thấp thì nguyên nhân là vì phía ngân hàng đã thắt chặt điều kiện cho vay. Nhờ đó, ngân hàng đã loại bỏ được các rủi ro có thể gặp phải từ phía khách hàng. 

Ví dụ cho trường hợp này chính là hình thức vay thế chấp. Mặc dù khi bạn vay thế chấp, ngân hàng sẽ thẩm định và kiểm tra rất kỹ càng về các loại tài sản thế chấp (như nhà ở, đất đai, xe cộ…). Tuy nhiên, mức lãi suất vay mà ngân hàng áp dụng cũng sẽ rất thấp.

Ngược lại, nếu khoản vay của bạn được tổ chức tín dụng, ngân hàng đánh giá là có mức độ rủi ro cao. Tương ứng, khoản vay đó cũng sẽ được áp dụng mức lãi suất cao để có thể bù đắp lại khả năng mất vốn. Tuy nhiên, điều kiện để cho vay mà họ đưa ra cũng có thể sẽ dễ dàng hơn. 

Ví dụ dễ hiểu nhất đối với trường hợp này là hình thức vay tín chấp. Với thủ tục vay đơn giản hơn và người vay không cần phải thế chấp. Nhưng mức lãi suất vay đi kèm cũng sẽ cao hơn so với hình thức vay thế chấp.

• Lựa chọn hình thức trả lãi trên số dư giảm dần

Đối với những khoản vay cho tiêu dùng bằng hình thức trả góp, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn cách trả lãi dựa trên số dư giảm dần. Hoặc bạn cũng có thể trả đều bằng một khoản tiền cố định trong suốt thời gian vay tiền. 

Những cách thức trả lãi này sẽ được các ngân hàng tính toán chi tiết, kỹ lưỡng kết hợp cùng với dự đoán về thay đổi về lãi suất trong tương lai. Tuy nhiên, hình thức trả lãi trên số dư giảm dần thường được nhiều người ưu tiên lựa chọn hơn. Bởi hình thức này mang đến nhiều sự tiện dụng hơn.

• Đọc kỹ hợp đồng vay vốn trước khi thực hiện việc ký kết 

Hiện nay, rất nhiều tổ chức tài chính đã và đang hỗ trợ các khoản vay tiêu dùng với thủ tục cực kì đơn giản hơn. Do đó, có rất nhiều khách hàng đã nhanh chóng đặt bút ký hợp đồng vay mà chưa tìm hiểu kỹ càng các điều khoản được đề cập trong hợp đồng. 

Đặc biệt, có một số trường hợp, các khách hàng chưa thật sự hiểu rõ về các tính lãi suất cho vay mà tổ chức tài chính đưa ra. Điều này dẫn đến nhiều hiểu lầm phát sinh về sau này giữa hai bên. Vì vậy, để giúp quá trình vay tiền diễn ra một cách suôn sẻ, không có thiếu sót hay gây bất cứ tổn thất nào. Khách hàng hãy tìm hiểu thật kỹ tất cả các điều khoản trong hợp đồng vay, nhất là ở phần lãi suất vay tiền.

• Trả đủ tiền gốc và tiền lãi vay đúng thời hạn

Bạn hãy nhớ rằng điểm tín dụng của bản thân mình luôn được ghi lại rất chi tiết và rõ ràng trên hệ thống CIC (Viết tắt của Trung tâm Thông Tin Tín Dụng). Vì vậy, việc bạn trả nợ đúng hạn hay là trễ hạn hoặc có gia hạn khoản vay nào hay không?… Chúng đều được thể hiện rõ trên hệ thống CIC này. Chúng sẽ có ảnh hưởng đến các khoản vay sau này của chính bạn. 

Ông bà ta vẫn thường có câu “Có vay có trả mới thỏa lòng nhau” phải không nào? Vậy nên, khi bạn đi vay tiền ở bất kỳ nơi đâu, hãy đảm bảo rằng mình có đủ khả năng để trả đủ tiền gốc và cả tiền lãi đúng thời hạn nhé!

Đặc biệt, việc trả tiền vay đúng hạn cho thấy bạn là người biết giữ chữ tín. Đây chính là căn cứ để các ngân hàng và tổ chức tín dụng áp dụng mức lãi suất ưu đãi và dễ dàng duyệt các khoản vay của bạn trong tương lai.

Như vậy, thông qua nội dung bài viết, bạn đã biết được lãi suất vay là gì và những quy định có liên quan đến lãi suất vay. Rất hy vọng, thông qua những kiến thức bổ ích mà Tima cung cấp, bạn đã biết cách lựa chọn hình thức vay có mức lãi suất tốt và phù hợp với bản thân. 

>>> Xem thêm: Các loại phí người vay phải chi trả khi vay tiền tại ngân hàng và các đơn vị tài chính bạn