Quy định về thu hồi nợ và những hành vi bị cấm

Thu hồi nợ là quá trình đòi lại khoản tiền đã cho vay hoặc phát sinh từ nghĩa vụ tài chính. Để thực hiện đúng pháp luật, người thu hồi nợ cần chuẩn bị đầy đủ thông tin liên quan và tuân thủ quy định hiện hành. Việc sử dụng biện pháp trái phép có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, bao gồm cả trách nhiệm hình sự.

Thu hồi nợ là gì?

Thu hồi nợ là quá trình chủ nợ yêu cầu người vay hoàn trả khoản tiền hoặc tài sản đã vay đến hạn hoặc quá hạn, theo hợp đồng hoặc phán quyết của tòa án có hiệu lực. Việc này có thể được thực hiện bởi cá nhân hoặc doanh nghiệp.

Các hình thức thu hồi nợ phổ biến:

• Thu hồi nợ cá nhân: Áp dụng khi cá nhân cho vay tiền hoặc tài sản và yêu cầu hoàn trả đúng hạn.
• Thu hồi nợ doanh nghiệp: Khi doanh nghiệp thu lại các khoản nợ phát sinh trong quá trình kinh doanh, đã đến hạn thanh toán nhưng chưa được trả.

Tại sao việc thu hồi nợ quan trọng?

• Đảm bảo dòng tiền và an toàn tài chính cho người cho vay.
• Bảo vệ lợi ích hợp pháp, tránh rủi ro mất vốn.
• Giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định, tránh đổ vỡ tài chính.

Nắm rõ khái niệm và vai trò của thu hồi nợ là nền tảng quan trọng để lựa chọn phương án thu hồi hợp pháp, hiệu quả.

>>> Bạn cần vay tiền gấp? Đăng ký vay ngay tại đây: 

Quy định về thu hồi nợ

Thu hồi nợ là quá trình yêu cầu bên vay thanh toán khoản tiền đến hạn hoặc quá hạn theo hợp đồng vay. Các quy định liên quan được nêu rõ trong Bộ luật Dân sự 2015, Luật Các tổ chức tín dụng và các văn bản hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước.

Thời hiệu thu hồi nợ

Theo Điều 167 Bộ luật Dân sự 2015:

• Khoản vay không lãi suất: Thời hiệu yêu cầu thanh toán là 5 năm kể từ ngày xác lập nghĩa vụ.
• Khoản vay có lãi suất: Thời hiệu là 5 năm kể từ ngày cuối cùng của năm dương lịch có phát sinh lãi.

Lãi suất nợ quá hạn

Căn cứ Điều 357 Bộ luật Dân sự 2015:

• Lãi suất chậm trả được tính trên nợ gốc, dựa vào thỏa thuận hợp đồng hoặc quy định pháp luật hiện hành.
• Nếu không có thỏa thuận, áp dụng theo mức lãi suất do Ngân hàng Nhà nước quy định.

Quyền của chủ nợ

Chủ nợ có các quyền hợp pháp sau:

• Yêu cầu thanh toán khi đến hạn.
• Nhắc nhở, cảnh báo về thời hạn trả nợ.
• Chấm dứt hợp đồng vay nếu người vay vi phạm hoặc có hành vi gian lận.
• Áp dụng biện pháp thu hồi hợp pháp: thương lượng, khởi kiện, yêu cầu thi hành án…

Xem thêm: Thủ tục trả nợ, trả lãi trực tiếp bằng tiền mặt như thế nào?

Phương thức thu hồi nợ hợp pháp

Tại Việt Nam, các phương thức thu hồi nợ được chia thành hai nhóm chính: không sử dụng biện pháp cưỡng chế và có sử dụng biện pháp cưỡng chế. Tất cả đều được quy định rõ trong Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản pháp luật liên quan.

Thu hồi nợ không sử dụng biện pháp cưỡng chế

Thương lượng

Hai bên trực tiếp trao đổi để đưa ra giải pháp thanh toán khoản nợ hợp lý.

• Ưu điểm: Nhanh, tiết kiệm chi phí, giữ mối quan hệ.
• Nhược điểm: Khó đạt hiệu quả nếu bên vay không thiện chí.

Hòa giải

Có bên trung gian (hòa giải viên) hỗ trợ giải quyết tranh chấp.

• Ưu điểm: Dễ đạt thỏa thuận, giữ quan hệ giữa các bên.
• Nhược điểm: Mất nhiều thời gian và chi phí hơn thương lượng.

Giải quyết qua trọng tài thương mại

Các bên đưa tranh chấp đến trọng tài theo thỏa thuận.

• Ưu điểm: Khách quan, chuyên nghiệp, nhanh chóng.
• Nhược điểm: Chi phí cao, mất thời gian chuẩn bị hồ sơ.

Thu hồi nợ có sử dụng biện pháp cưỡng chế

Khởi kiện ra tòa

Chủ nợ khởi kiện người vay không trả nợ.

• Ưu điểm: Có cơ sở pháp lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
• Nhược điểm: Tốn thời gian, chi phí và ảnh hưởng quan hệ đôi bên.

Tịch thu tài sản

Tịch thu tài sản đảm bảo theo bản án thi hành.

• Ưu điểm: Đảm bảo quyền lợi chủ nợ.
• Nhược điểm: Khó thực hiện nếu người vay không có tài sản hoặc không hợp tác.

Khấu trừ tài sản

Khấu trừ một phần tài sản của người vay để thanh toán nợ.

• Ưu điểm: Thực hiện theo pháp luật, chi phí thấp.
• Nhược điểm: Yêu cầu người vay có tài sản; thời gian xử lý kéo dài.

Những hành vi bị cấm khi thu hồi nợ bất hợp pháp

Thu hồi nợ là quyền hợp pháp của chủ nợ, nhưng phải thực hiện đúng quy định pháp luật. Dưới đây là những hành vi bị nghiêm cấm theo luật Việt Nam:

Đe dọa, uy hiếp người vay

Chủ nợ không được:

• Đe dọa tính mạng, sức khỏe hoặc nhân phẩm người vay.
• Dùng lời lẽ xúc phạm, gây áp lực tinh thần.
• Cưỡng ép trả nợ bằng vũ lực hoặc hành vi trái pháp luật.

Những hành vi này có thể cấu thành các tội hình sự như: cưỡng đoạt tài sản, cố ý gây thương tích, làm nhục người khác…

Công khai thông tin cá nhân trái phép

Hành vi đăng tải thông tin người vay lên mạng xã hội, dán thông báo tại nơi làm việc hoặc khu dân cư… mà chưa được đồng ý là vi phạm pháp luật.

• Vi phạm quyền riêng tư theo Khoản 2 Điều 84 Nghị định 15/2020/NĐ-CP.
• Có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Bắt giữ, siết tài sản trái phép

Các hành vi bị cấm gồm:

• Tự ý bắt giữ, nhốt người vay.
• Tịch thu hoặc hủy hoại tài sản khi chưa có quyết định của tòa án.
• Gây thương tích hoặc đe dọa thân thể.

Những hành vi này có thể bị xử lý theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP và Bộ luật Hình sự.

Góc tư vấn:  Nợ quá hạn bao nhiêu lâu thì bị khởi kiện, đòi nợ?

Thuê dịch vụ đòi nợ thuê

• Dịch vụ đòi nợ thuê đã bị cấm tại Việt Nam theo Luật Đầu tư sửa đổi 2020.
• Các hành vi như thuê người nhắn tin, gọi điện, gây sức ép tinh thần hoặc đe dọa người thân người vay là bất hợp pháp.
• Vi phạm quy định tại Thông tư 18/2019/TT-NHNN.

Gọi điện đòi nợ sai quy định

Công ty tài chính chỉ được phép:

• Nhắc nợ tối đa 5 lần/ngày.
• Gọi điện trong khung giờ từ 7h đến 21h.

Gọi điện vào ban đêm, liên tục ngoài giờ làm việc hoặc làm phiền nơi công sở là hành vi thu hồi nợ trái pháp luật, theo quy định tại Khoản 7 Điều 1 Thông tư 18/2019/TT-NHNN.

Lời kết