Thị trường tài chính là gì? Vai trò của nó trong phát triển kinh tế

Thị trường tài chính là gì? Và thị trường tài chính có vai trò như thế nào trong việc phát triển của nền kinh tế? Tất cả sẽ được giải đáp cụ thể trong bài viết dưới đây.

Thị trường tài chính là gì? Là nơi mà các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, tiền tệ và các công cụ tài chính khác được mua bán và giao dịch. Thị trường này cung cấp cơ hội cho các cá nhân, tổ chức, và chính phủ để thực hiện các giao dịch tài chính nhằm đáp ứng nhu cầu của họ. Nó góp phần rất lớn và quan trọng cho sự phát triển kinh tế.

>>> Kênh đầu tư tài chính lợi nhuận 20%/năm tại đây: 

1. Tìm hiểu khái niệm thị trường tài chính là gì?

Thị trường tài chính không chỉ là nơi giao dịch tài sản tài chính mà còn đóng vai trò lớn trong quá trình quản lý tiền bạc, đầu tư, và tạo ra ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển của cá nhân và nền kinh tế toàn cầu.

Dưới đây là những quan điểm về thị trường tài chính là gì?

Khái niệm thị trường tài chính là gì?

Thị trường tài chính là một phần quan trọng của hệ thống tài chính toàn cầu, nơi mà các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, và tiền tệ được mua bán và giao dịch. Đây là nơi mà người đầu tư và người có nhu cầu tài chính có thể tương tác để chuyển đổi, mua bán, hoặc giao dịch các loại tài sản tài chính.

Nền kinh tế muối phát triển thì nhu cầu cầu về vốn phải được đáp ứng. Muốn có vốn đầu tư trung và dài hạn phải tăng cường tiết kiệm. Đây cũng là mối quan hệ nhân quả giữa tiết kiệm và đầu tư và là tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh.

Trong nền kinh tế thị trường, nhu cầu sử dụng vốn để đầu tư và các nguồn vốn có thể phát sinh từ những chủ thể khác nhau. Những người có cơ hội đầu tư sinh lời thì không có vốn, những người có vốn chưa sử dụng thì không có cơ hội đầu tư . Từ đó, quá trình luân chuyển vốn từ người có vốn nhàn rỗi sang người cần vốn bắt đầu đáp ứng được nhu cầu của nhau.

Việc luân chuyển vốn sẽ được tiến hành trong thị trường tài chính. Trên thực tế thị trường tài chính được hiểu là nơi tập trung huy động các nguồn lực vốn trong xã hội nhằm hỗ trợ ngắn hạn, trung hạn và dài hạn cho các chủ thể sử dụng vốn trong nền kinh tế thị trường thông qua việc trao đổi, mua bán các tài sản tài chính tài chính.

Các tài sản tài chính ở đây có thể là các công cụ vốn ghi nhận sự đóng góp của các chủ thể như cổ phần,hoặc các công cụ nợ ghi lại các khoản vay như trái phiếu, tín phiếu, hay thậm chí là các công cụ tài chính phái sinh như hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi...

1.1. Điều kiện cơ bản tạo nên thị trường tài chính là gì?

Đây là những điều kiện cơ bản để tạo nên thị trường tài chính

Điều kiện cơ bản tạo nên thị trường tài chính

• Nền kinh tế hàng hóa luôn phát triển còn tiền tệ luôn ổn định.

• Các công cụ tài chính phải đa dạng hoá dạy học kế toán online cho người mới học

• Cấu thành và phát triển các tổ chức trung gian tài chính.

• Hoàn thiện được cơ sở pháp lý nghiệp vụ xuất nhập khẩu

• Cơ sở vật chất kỹ thuật và hệ thống công nghệ thông tin đảm bảo cho hoạt động của thị trường tài chính.

• Cần có đội ngũ các chuyên gia, các kế toán trưởng có kiến thức của thị trường tài chính, dám mạo hiểm thách thức những rủi ro.

1.2. Các yếu tố cơ bản cấu thành thị trường tài chính là gì?

Bồm 3 yếu tố cơ bản sau:

• Đối tượng của thị trường tài chính chính là nguồn cung - cầu về vốn.

• Công cụ tham gia vào thị trường tài chính là bao gồm các chứng từ có giá trị do các công ty hay doanh nghiệp phát hành

• Chủ thể của thị trường tài chính chủ yếu là các ngân hàng, các công ty tài chính, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư…

1.3. Các đặc điểm của thị trường tài chính là gì?

Thị trường tài chính có những đặc điểm như sau:

Đặc điểm của thị trường tài chính là gì?

• Tính thanh khoản: Đây là khả năng quy đổi tài sản tài chính sang tiền mặt vô cùng nhanh chóng với mức giá hợp lý. Tính thanh khoản cao cho phép người tham gia thị trường trao đổi tài sản một cách đơn giản, nhanh chóng mà không tác động nhiều đến thị trường.

• Tính minh bạch: Thị trường tài chính  phải  minh bạch Điều này có nghĩa là thông tin về giá cả, giao dịch và các yếu tố quan trọng khác phải được công bố một cách rõ ràng và dễ tiếp cận. Tính minh bạch làm tăng niềm tin của nhà đầu tư và giảm nguy cơ gian lận và thông tin sai lệch.

• Tính đa dạng: Thị trường tài chính phải bao gồm các loại tài sản tài chính khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ, hàng hóa và các công cụ phái sinh. Sự đa dạng này cho phép các nhà đầu tư phân tán rủi ro và tạo ra nhiều cơ hội đầu tư khác nhau. 

• Tính toàn cầu hóa: Thị trường tài chính ngày nay được toàn cầu hóa và giờ đây thông tin có thể được mua, bán và truy cập  từ mọi nơi trên thế giới. Toàn cầu hóa mở rộng các cơ hội đầu tư và thương mại quốc tế, đồng thời tạo ra sự hội nhập và tương tác giữa các thị trường khác nhau. 

• Tính biến động: Thị trường tài chính rất biến động và có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội và những thay đổi trong tâm lý  nhà đầu tư. Sự biến động có thể giúp tạo ra cơ hội đầu tư nhưng cũng đi kèm với rủi ro. 

• Tính công bằng: Thị trường tài chính phải công bằng và không phân biệt đối xử với tất cả người tham gia, đảm bảo mọi người đều có cơ hội tiếp cận và tham gia  thị trường. 

• Tính ảnh hưởng: Thị trường tài chính có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và tình hình tài chính của một quốc gia. Nó có thể phản ánh tình hình kinh tế vĩ mô, tạo ra sự thay đổi, tạo ra các dấu hiệu về xu hướng kinh tế.

1.4. Cấu trúc hình thành nên thị trường tài chính là gì?

Dưới đây là 3 cấu trúc cơ bản của thị trường tài chính. Hãy cùng chúng tôi đi sâu và cụ thể cho từng loại ngay sau đây.

Cấu trúc hình thành nên thị trường tài chính

1.4.1 Thị trường tiền tệ của thị trường tài chính

Thị trường tiền tệ là một cấu trúc cơ bản của thị trường tài chính.Trong đó chỉ mua bán các công cụ tài chính ngắn hạn (thời gian luân quay vòng vốn không quá 1 năm)

Ở thị trường này thường chủ thể đi vay là những người tạm thời thiếu  tiền để đáp ứng nhu cầu thanh toán. Do đó, thị trường tiền tệ cung cấp một lượng tiền tệ cố định cho các bên cần vốn để đáp ứng nhu cầu thanh toán của họ.

Đơn vị cung cấp vốn (cho vay)  là đơn vị tạm thời nắm giữ nguồn vốn nhàn rỗi (có thể  do không sử dụng hoặc đang tìm kiếm cơ hội đầu tư). Vốn chưa sử dụng của họ sẽ chuyển nhượng một khoảng thời gian ngắn để có thể hưởng lãi. Tuy nhiên, vì đây là khoản đầu tư ngắn hạn và tạm thời nên các nhà đầu tư này coi trọng sự an toàn và thanh khoản hơn là cần hơn là lợi nhuận

Các công cụ tài chính lưu hành trên thị trường tiền tệ hay hàng hóa của thị trường tiền tệ bao gồm: các loại thương phiếu, tín phiếu kho bạc, kỳ phiếu, chứng chỉ gửi tiền, kỳ phiếu ngân hàng, khế ước cho vay. 

Thị trường tiền tệ của tài chính có một số đặc trưng như là:

•  Các công cụ thị trường tiền tệ có thời gian đáo hạn dưới một năm, khiến chúng có tính thanh khoản cao,  rủi ro thấp và  khá ổn định.

•  Do hoạt động của thị trường tài chính diễn ra chủ yếu là hoạt động tín dụng nên giá cả được  thể hiện dưới dạng lãi suất cho vay ngân hàng. 

Cấu trúc của thị trường tiền tệ bao gồm thị trường tín dụng, thị trường liên ngân hàng, thị trường tiền tệ và thị trường ngoại hối.

1.4.2. Vốn của thị trường tài chính

Thị trường vốn là thị trường nơi giao dịch các sản phẩm tài chính trung và dài hạn (thị trường có chu kỳ quay vòng vốn từ một năm trở lên).

Thị trường nơi giao dịch các sản phẩm tài chính

Thị trường tài chính cung cấp vốn thông qua các khoản đầu tư dài hạn của công ty, chính phủ và các hộ gia đình. Do thời gian lưu chuyển vốn trên thị trường tài chính dài hạn hơn so với thị trường tiền tệ. Do đó mà các công cụ tài chính trên thị trường vốn có mức độ an toàn cao hơn, nhưng thanh khoản thấp hơn và kèm theo nó là tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng cũng cao hơn.

Thị trường tiền tệ là thị trường được hình thành trước bởi vì ban đầu nền kinh tế mới phát triển cho nên nhu cầu vốn và nhu cầu huy động vốn không cao chủ yếu là ngắn hạn. 

Sau khi nền kinh tế phát triển, nhu cầu huy động các nguồn vốn dài hạn cho phát triển xuất hiện thì thị trường huy động vốn ra đời. Bên cạnh việc huy động vốn dài hạn từ các định chế tài chính trung gian thì Chính phủ và các doanh nghiệp cũng có thể huy động vốn bằng việc phát hành trái phiếu.

Các công cụ của thị trường vốn bao gồm: Cổ phiếu, trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp. 

Cấu trúc của thị trường vốn bao gồm thị trường tín dụng dài hạn và thị trường chứng khoán. 

>>> Kênh đầu tư tài chính lợi nhuận 20%/năm tại đây: 

1.4.3. Cấu thành nên thị trường của thị trường tài chính

Người dùng cuối: các công ty, cá nhân có nhu cầu đầu tư vốn cho kế hoạch kinh doanh.Họ có thể huy động nguồn vốn này bằng nhiều cách khác nhau thông qua các tổ chức tài chính trung gian. Họ sử dụng nguồn vốn này để thực hiện kế hoạch kinh doanh của mình và tạo ra lợi nhuận.

Cấu thành của thị trường tài chính là gì?

Những định chế tài chính trung gian gồm các tổ chức như:

• Các tổ chức nhận ký gửi: Bao gồm các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng. Điểm chung của các tổ chức này  là nhận tiền gửi, cho  các cá nhân, tổ chức có nhu cầu vay tiền  và đầu tư một phần vào chứng khoán. Vì vậy, thu nhập của tổ chức này đến từ hai nguồn:  thu nhập từ lãi cho vay và đầu tư chứng khoán.

• Các tổ chức không nhận ký gửi: Loại tổ chức này bao gồm các tổ chức như công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, quỹ tương hỗ, . ..

Nhà đầu tư: Nhà đầu tư là người sẵn sàng bỏ vốn để đầu tư vào các dự án. Trong lĩnh vực tài chính, đây là những đầu vào tạo ra vốn cho các công ty. Họ là những người gửi tiền vào ngân hàng và mua cổ phiếu, trái phiếu, mong muốn vốn của họ tạo ra lợi nhuận. 

2. Vai trò và chức năng của thị trường tài chính là gì?

Thị trường tài chính có chức năng và vai trò vô cùng quan trọng trong thị trường nền kinh tế. Cụ thể như là:

Vai trò của thị trường tài chính

2.1 Vai trò của thị trường tài chính là gì trong nền kinh tế?

• Thu hút và huy động các nguồn tài chính trong nước và quốc tế. Điều này khuyến khích tiết kiệm và đầu tư sinh lời.

• Thúc đẩy và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực tài chính. Điều này đảm bảo cho các hoạt động  kinh tế được thực hiện ổn định và hiệu quả. 

• Thực hiện chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia và hội nhập nền kinh tế quốc tế.

2.2 Chức năng của thị trường tài chính là gì trong nền kinh tế?

• Dẫn nguồn tài chính, biểu thị năng lực cung cấp nguồn tài chính đến những chủ thể thiếu nguồn tài chính

• Chức năng kích thích đầu tư và gửi tiết kiệm.

• Chức năng tạo giá trị các tài sản tài chính

• Chức năng tăng tính thanh khoản (Khả năng quy đổi sang tiền) các tài sản tài chính

• Thị trường tài chính đóng vai trò là kênh dẫn vốn từ người tiết kiệm đến doanh nghiệp. 

Chức năng của thị trường tài chính

• Thị trường tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động và tập trung vốn để thỏa mãn những nhu cầu trong kỹ thuật dân dụng, sản xuất và kinh tế.

• Thị trường tài chính giúp cả những người có tiền để đầu tư cũng như những người vay tiền sử dụng vốn  hiệu quả hơn. Người cho vay kiếm lợi nhuận thông qua lãi suất cho vay, nên phải tính toán cách sử dụng khoản vay này một cách tốt nhất.

• Thị trường vốn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi các chính sách mở cửa, cải cách kinh tế của Nhà nước, dưới các hình thức như bán trái phiếu ra nước ngoài, bán cổ phiếu, huy động vốn từ nước ngoài vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh trong nước.

• Chức năng phân tích dữ liệu kinh tế giúp xác định giá trị của công ty.

3. Một số điểm quan trọng về thị trường tài chính là gì?

Dưới đây là một số điểm quan trọng về thị trường tài chính:

Một số điểm quan trọng về thị trường tài chính

3.1. Tính toàn cầu:

Thị trường tài chính có tính chất toàn cầu, với sự tham gia của nhiều nước và các thị trường con khác nhau. Sự kết hợp giữa các thị trường con đôi khi có thể tạo ra sự xáo trộn lớn và có tác động tiêu cực đối với nền kinh tế toàn cầu.

3.2. Chức năng cơ bản:

Thị trường tài chính cung cấp nền tảng cho sự trao đổi vốn giữa những người có nhu cầu đi vay và những người cần đầu tư. Các công cụ tài chính như cổ phiếu và trái phiếu là những công cụ chủ yếu để thực hiện các giao dịch tài chính.

3.3. Tác động về mặt kinh tế: 

Thị trường tài chính có thể có tác động đáng kể đến nền kinh tế thông qua tác động của chúng đến đầu tư, sản xuất và tiêu dùng. Những biến động trên thị trường tài chính có thể dẫn đến sự bất ổn trong hệ thống tài chính và kinh tế.

Tác động về mặt kinh tế của thị trường tài chính

3.4. Độ phức tạp và công nghệ: 

Với sự đi lên của công nghệ,làm cho thị trường tài chính ngày càng trở nên phức tạp. Giao dịch trực tuyến, hệ thống máy tính và thuật toán giao dịch đã tạo ra một môi trường giao dịch nhanh chóng và phức tạp

3.5. Quản lý rủi ro:

Thị trường tài chính luôn tiềm ẩn cao rủi ro. Các nhà đầu tư và doanh nghiệp cần  chiến lược quản lý rủi ro để bảo vệ tài sản của mình khỏi những biến động không mong muốn của thị trường

3.6. Vai trò của nhà nước và ngân hàng trung ương đối với thị trường tài chính

Chính phủ và ngân hàng trung ương thường xuyên can thiệp nhằm kiềm chế lạm phát, giữ ổn định tiền tệ và ngăn ngừa các rủi ro hệ thống.

3.7. Phản ánh tài chính và tiền tệ:

Thị trường tài chính cũng phản ánh thông tin và sự kiện kinh tế nhanh chóng. Tin tức và sự kiện quốc tế có thể tạo ra biến động bất ngờ trên thị trường chứng khoán.

4. Một số câu hỏi thường gặp về thị trường tài chính là gì?

• Vì sao cần phải có thị trường tài chính?

Thị trường tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tích tụ và tập hợp vốn nhằm thoả mãn các nhu cầu về kĩ thuật dân dụng, công nghiệp và tài chính. Thị trường tài chính giúp cho những người có tiền muốn đầu tư cũng như những người gửi tiền và nhà đầu tư sử dụng vốn tốt hơn.

• Thị trường của tài chính quốc tế là gì?

Thị trường tài chính quốc tế  là  hệ thống các giao dịch và hoạt động tài chính diễn ra trên khắp thế giới chứ không chỉ giới hạn ở một quốc gia cụ thể. Điều này bao gồm các sàn giao dịch, tổ chức tài chính, sản phẩm tài chính và các công ty tham gia từ nhiều quốc gia và khu vực khác nhau.

• Hàng hoá của thị trường tài chính là gì?

Trên thị trường tài chính, hàng hoá chủ yếu được giao dịch dưới hình thức các hợp đồng tương lai (futures contracts) hoặc các hợp đồng phái sinh khác. Điều này cho phép nhà đầu tư mua và bán các phiên bản chuẩn của hàng hoá mà không phải mua trực tiếp hàng hoá thông thường như dầu mỏ, vàng, . ..

5. Những nhận xét về thực trạng thị trường tài chính Việt Nam hiện nay

5.1. Cấu trúc hình thành của thị trường tài chính Việt Nam

Hiểu rõ cấu trúc thị trường tài chính Việt Nam giúp các nhà đầu tư hiểu rõ tính chất và đặc điểm của sự thay đổi. Mỗi nền kinh tế thị trường có những đặc điểm khác nhau đối với nguồn vốn và các công cụ tài chính. Ở Việt Nam, cấu trúc thị trường tài chính được chia thành thị trường tài chính ngắn hạn và thị trường vốn tuỳ theo thời điểm sử dụng của nguồn lực tài chính huy động

Nhận xét về thực trạng thị trường tài chính Việt Nam

Hệ thống ngân hàng và các tổ chức tài chính Việt Nam  là nguồn cung cấp giúp hỗ trợ vay vốn doanh nghiệp. Vì vậy, tốc độ tăng trưởng tín dụng có tác động không nhỏ đến tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Cơ chế hoạt động của ngân hàng chịu sự kiểm soát tập trung  của ngân hàng nhà nước. Việc sử dụng tiền tệ và các biện pháp kiểm soát hoạt động được kiểm soát và giám sát bởi Ngân hàng Quốc gia.

5.2. Thực trạng tiền gửi ngân hàng 

Tại Việt Nam, tiền gửi ngân hàng hiện đang là một thị trường sôi động với ý nghĩa thu hút dòng tiền nhàn rỗi của người dân. Dòng tiền nhàn rỗi cá nhân, đóng vai trò rất quan trọng cho sự phát triển của nền kinh tế và thị trường ngoại hối. Các tổ chức ngân hàng thường  thu tiền của người dân bằng những cách sau:

• Khuyến khích khách hàng cá nhân nộp tiền vào tài khoản tín dụng.

• Cạnh tranh đối với tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng cá nhân và tổ chức doanh nghiệp.

• Cạnh tranh đối với việc phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu, kỳ phiếu. .. nhằm thu hút vốn đối với tiền gửi có kỳ hạn trên 6 tháng.

Qua bài viết trên, hy vọng đã giúp các bạn hiểu thêm về thị trường tài chính là gì? Cũng như đặc điểm, vai trò, chức năng, điều kiện và những yếu tố cấu thành nên thị trường tài chính.

>>> Xem thêm: Báo cáo tài chính là gì? Tất tần tật liên quan đến báo cáo tài chính